Semco-style: een opzienbarend werkmodel

Ricardo Semler (1961) was in de jaren 80 flink overspannen geraakt nadat hij het machinebedrijf Semco van zijn vader had overgenomen. Een standaard bedrijfsvoering stond hem niet aan, hiërarchie evenmin. En dus veranderde hij het bedrijf tot de organisatie waar hij zelf zou willen werken.

De Braziliaanse ondernemer ontsloeg tweederde van het zittende management en liet het personeel zoveel mogelijk zelf bepalen: de werktijden, de salarissen en zelfs hun leidinggevenden mochten ze zelf uitzoeken. ‘Als er niemand voor je wil werken, ben je geen manager.’

Principes Semco Style

Inmiddels is Semler bestsellerauteur en managementgoeroe, ook al heeft hij weinig op met het thema leiderschap. Zijn gedachtegoed vindt steeds meer navolging. Zo verscheen er een bestseller over Semco in de polder en bedrijven als Arpa en bakkerij van Maanen volgen zijn voorbeeld. Wat zijn de belangrijkste Semco-principes?

# vertrouwen

Semler gaat uit van het principe dat je mensen die in hun privéleven belangrijke keuzes maken, ook tijdens hun werk grote beslissingen kunnen nemen. Als leider moet je durven vertrouwen op de common sense van je team. Dat vertrouwen is er alleen als iedereen inzicht in de financiën van het bedrijf heeft. Niet alleen de omzet- en de winstcijfers werden voor iedereen ter beschikking gesteld, ook het inzicht in de salarissen van collega’s en managers.

# loslaten

Als je alles controleert, betekent dat niet perse dat je ‘in control’ bent. Sterker nog: teveel aan controle verlamt de organisatie juist vaak. Bovendien is het in een wereld waarin bedrijven als Über in no time een markt op z’n kop kunnen zetten, belangrijk je te realiseren dat je snelle ontwikkelingen niet eenvoudig zijn te controleren. Semco geeft zoveel mogelijk autonomie aan medewerkers om zelf beslissingen te nemen om zo meer snelheid te maken als bedrijf. Het ergste wat je als leider kunt doen is je mensen in de weg lopen.

# zelf management

Bij Semco besturen de medewerkers de onderneming gezamenlijk. Semler noemt zijn medewerkers ‘volwaardige industriële burgers’, die beslissingen nemen over de producten die ze maken en hun bedrijf. Meestal komt niet de manager, maar de medewerkers in overleg tot een oplossing. Het belangrijkste van de leider is het om dit te faciliteren.

# extreme stakeholder alignment

Dit betekent dat medewerkers handelen vanuit een gedeeld klantbelang waardoor er maximale betrokkenheid ontstaat vanuit ieders eigen expertise. Als alle neuzen dezelfde kant op staan en elke werknemer vanuit dezelfde doelen en waarden naar dezelfde resultaten werkt, kan een bedrijf snelheid maken. Neem, aldus Semler, wel de tijd om alles goed op elkaar af te stemmen. Zo maak je een pas op de plaats om vervolgens flinke stappen voorwaarts te zetten.

# ruimte geven aan innovatie

Met zijn principes geeft Semco letterlijk en figuurlijk ruimte aan creativiteit en innovatie. Semco onderscheidt zich van andere bedrijven door een oprechte democratie. Bij alle belangrijke beslissingen mogen de werknemers mee beslissen. Werknemers bepalen de winstdeling en kiezen zelfs hun eigen baas. Als een manager een aantal keren slechte evaluaties krijgt, mogen de werknemers zelf een nieuwe baas kiezen.

En die innovatiekracht groeide geweldig. Van een kwakkelende industriële onderneming met een omzet van 4 miljoen dollar in 1982, veranderde Semler Semco in een bedrijf dat actief is in tal van sectoren,  van luchtkoelers tot consultancy. Het bedrijf realiseerde de afgelopen twintig jaar een omzetgroei van gemiddeld 46,5% per jaar. Ook uit het extreem lage percentage van werknemers dat vertrok blijkt het succes van Semco-style: minder dan 2%.  per jaar.